تعریف دوره بازگشت سرمایه

دوره بازگشت سرمایه مدت زمانی است که طول می‌کشد تا:

• جریان‌های نقدی ورودی یک پروژه
• سرمایه اولیه را جبران کند

مثال:

اگر پروژه‌ای 100 میلیون تومان هزینه داشته باشد و سالانه 25 میلیون تومان سود ایجاد کند:
دوره بازگشت = 4 سال (100 ÷ 25)

انواع دوره بازگشت سرمایه

| نوع | ویژگی‌ها | فرمول |

| ساده (غیرتنزیل‌شده) | بدون در نظر گرفتن ارزش زمانی پول | سرمایه اولیه ÷ جریان نقدی سالانه |
| تنزیل‌شده | محاسبه با NPV جریان‌های نقدی | محاسبه تجمعی جریان‌های تنزیل‌شده |

مراحل محاسبه (روش ساده)

1. جمع‌آوری جریان‌های نقدی سالانه
2. محاسبه تجمعی جریان‌ها
3. تعیین سالی که سرمایه اولیه جبران می‌شود

مثال:

| سال | جریان نقدی | تجمعی |

| 0 | (100) | (100) |
| 1 | 30 | (70) |
| 2 | 40 | (30) |
| 3 | 50 | +20 |

دوره بازگشت: بین سال 2 و 3

مزایای روش

✅ سادگی محاسبات
✅ درک آسان برای مدیران غیرمالی
✅ شناسایی پروژه‌های نقدشونده سریع
✅ کمک به ارزیابی ریسک نقدینگی

معایب و محدودیت‌ها

❌ عدم توجه به ارزش زمانی پول (در روش ساده)
❌ نادیده گرفتن جریان‌های نقدی پس از دوره بازگشت
❌ عدم تمایز بین پروژه‌های با اندازه مختلف
❌ حساس به تخمین جریان‌های نقدی

کاربردهای عملی

• ارزیابی پروژه‌های عمرانی
• تصمیم‌گیری برای خرید ماشین‌آلات
• مقایسه گزینه‌های سرمایه‌گذاری
• تحلیل کسب‌وکارهای کوچک

مثال محاسبه (پروژه صنعتی)

سرمایه اولیه: 500 میلیون تومان
جریان‌های نقدی پیش‌بینی‌شده:

• سال 1: 150 میلیون
• سال 2: 200 میلیون
• سال 3: 250 میلیون

محاسبه:

• پایان سال 2: 350 میلیون (150+200)
• باقیمانده: 150 میلیون
• سال 3: 150/250 = 0.6 سال
  دوره بازگشت: 2.6 سال (2 سال و 7 ماه)

مقایسه با سایر معیارها

| معیار | مزیت | نقطه ضعف |

| دوره بازگشت | ساده و ملموس | عدم توجه به سودآوری کلی |
| NPV | ارزش زمانی پول | پیچیدگی محاسبات |
| IRR | نرخ بازده داخلی | مشکلات محاسباتی |

استانداردهای صنعتی

• صنایع پرریسک: حداکثر 3 سال قابل قبول
• پروژه‌های زیربنایی: 5-10 سال
• استارتاپ‌ها: 2-5 سال

نکات طلایی

🔹 برای پروژه‌های کوتاه‌مدت مناسب‌تر است
🔹 همراه با NPV یا IRR استفاده شود
🔹 به تغییرات نرخ تورم توجه کنید
🔹 در صنایع با فناوری سریع‌التغییر محتاطانه به کار ببرید

محاسبه در اکسل

=PERIOD(جریان‌های نقدی, سرمایه اولیه)

یا استفاده از تابع NPER برای روش تنزیل‌شده

جمع‌بندی

دوره بازگشت سرمایه:

• ابزاری ساده برای ارزیابی اولیه
• معیار نقدشوندگی نه سودآوری
• مکمل سایر روش‌های ارزیابی
• برای تصمیم‌گیری سریع مفید است