بازار اولیه بورس محلی است که شرکت‌ها برای اولین بار سهام خود را به عموم مردم عرضه می‌کنند. این بازار نقش حیاتی در تأمین مالی شرکت‌ها و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری دارد. در این مقاله به زبان ساده اما حرفه‌ای، تمام جنبه‌های بازار اولیه را بررسی می‌کنیم.

بازار اولیه چیست؟

بازار اولیه (Primary Market) جایی است که:

• شرکت‌ها مستقیماً سهام جدید منتشر می‌کنند
• سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام را بدون واسطه خریداری کنند
• قیمت سهام معمولاً ثابت و از پیش تعیین شده است

مثال: وقتی شرکتی مانند “ایران خودرو” برای اولین بار وارد بورس می‌شود، سهامش در بازار اولیه عرضه می‌گردد.

تفاوت بازار اولیه و ثانویه

| ویژگی | بازار اولیه | بازار ثانویه |

| نوع معامله | عرضه جدید | معامله سهام موجود |
| قیمت گذاری | توسط شرکت و مشاور | بر اساس عرضه و تقاضا |
| هدف | تأمین مالی شرکت | نقدشوندگی سهام |
| خریداران | سرمایه‌گذاران اولیه | تمام معامله‌گران |

انواع عرضه در بازار اولیه

1.عرضه عمومی اولیه (IPO)

• معمولاً برای شرکت‌های بزرگ
• نیاز به پروسه طولانی دارد
• مثال: عرضه اولیه بانک‌ها

2.عرضه خصوصی

• فقط برای سرمایه‌گذاران خاص
• حجم معاملات بالا
• مثال: عرضه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری

3.عرضه به کارکنان

• ویژه کارمندان شرکت
• معمولاً با تخفیف همراه است

مراحل خرید در بازار اولیه

1. دریافت کد معاملاتی از کارگزاری
2. مطالعه اطلاعیه عرضه اولیه
3. ثبت سفارش در زمان مشخص شده
4. تخصیص سهام (به روش بوک بیلدینگ یا ثبت سفارش)
5. واریز وجه و دریافت سهام

مزایای سرمایه‌گذاری در بازار اولیه

✅ قیمت پایین‌تر از ارزش واقعی
✅ احتمال کسب سود در کوتاه‌مدت
✅ مشارکت در توسعه شرکت‌های ایرانی
✅ تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری

معایب بازار اولیه

❌ محدودیت در مقدار خرید برای افراد عادی
❌ نیاز به نقدینگی سریع
❌ عدم اطمینان از عملکرد آینده شرکت.

نکات طلایی برای سرمایه‌گذاران

🔹 همیشه چند کارگزاری معتبر داشته باشید
🔹 به زمان دقیق عرضه اولیه توجه کنید
🔹 فقط با مازاد نقدینگی سرمایه‌گذاری کنید
🔹 از خرید هیجانی بپرهیزید

سوالات متداول

1. حداقل مبلغ خرید در عرضه اولیه چقدر است؟
   معمولاً بین 1 تا 5 میلیون تومان است که توسط سازمان بورس تعیین می‌شود.
2. آیا عرضه اولیه همیشه سودده است؟
   خیر، اگرچه معمولاً سودده است اما همیشه اینطور نیست (مثال: عرضه اولیه برخی شرکت‌ها در سال 99)
3. چطور از عرضه‌های اولیه مطلع شویم؟
   از طریق:

• سایت tsetmc.com
• اپلیکیشن‌های کارگزاری‌ها
• کانال‌های رسمی سازمان بورس

جمع‌بندی:

بازار اولیه بورس فرصتی استثنایی برای:

• سرمایه‌گذاران جهت خرید سهام با قیمت مناسب
• شرکت‌ها برای تأمین مالی سالم
• اقتصاد کشور برای توسعه بازار سرمایه